Αφορούν  ανεπιθύμητες σωματικές ή λεκτικές συμπεριφορές(π.χ.  περπάτημα ή  ομιλία) κατά τη διάρκεια του ύπνου. Συνήθως συμβαίνουν σε συγκεκριμένα στάδια του ύπνου ή στις στιγμές που ο ασθενής αφυπνίζεται. Αρκετές φορές διασπούν την συνοχή του ύπνου με αποτέλεσμα κακή ποιότητα ύπνου ενώ άλλες φορές μπορεί να είναι υπεύθυνες για τον τραυματισμό του ατόμου που κοιμάται ή του παρακοιμώμενου ατόμου.

​

Οι πιο συχνοί τύποι  παραϋπνιών είναι οι ακόλουθοι:

​

• Εφιάλτες: πρόκειται για έντονα όνειρα που μπορεί να προκαλέσουν αισθήματα φόβου, τρόμου, ή/και άγχος. Έχουν πολλά αίτια όπως   κάποια υποκείμενη νόσος, άγχος, κάποιο τραυματικό γεγονός ή λόγω ανεπιθύμητων αντιδράσεων φαρμακευτικής αγωγής.

​

• Υπνοβασία:  αφορά ένα άτομο που περπατά  ενώ πρακτικά κοιμάται και παράλληλα δεν θυμούνται αυτά τα γεγονότα. Συχνότερα συμβαίνει κατά τη διάρκεια του βαθέος μη-REM ύπνου (στάδιο 3), συνήθως στο πρώτο μισό της νύκτας. Αυτή η διαταραχή συνήθως συναντάται σε παιδιά ηλικίας 6-12 ετών αλλά παρατηρείται ακόμα και σε  ενήλικες. Η υπνοβασία μπορεί μερικές φορές να είναι επικίνδυνη, επειδή ο υπνοβάτης δεν αναγνωρίζει τον περιβάλλοντα χώρο με πιθανότητα  να τραυματιστεί ή να τραυματίσει κάποιον άλλο.

​

• Υπνική Παράλυση :  όταν κάποιος βιώνει την  υπνική παράλυση  δεν μπορεί να κουνήσει το σώμα ή τα άκρα του ή αδυνατεί να  ανοίξει  τα μάτια του, κατά την αφύπνιση.  Η υπνική παράλυση δεν είναι επιβλαβής, αλλά οι άνθρωποι νιώθουν φόβο στην φάση αυτή που είναι  ανίκανοι να αντιδράσουν και να ελέγξουν το σώμα τους. Μπορεί να οφείλεται  σε στέρηση του ύπνου, σε ακανόνιστα ωράρια ύπνου ή σε ναρκοληψία.  Ένα επεισόδιο υπνικής  παράλυσης διαρκεί ελάχιστα  και συχνά τερματίζεται μετά από ήχο ή άγγιγμα.

​

• Νυχτερινός Τρόμος: Είναι η απότομη αφύπνιση ενός ατόμου  που συχνά η συνοδεύεται από κλάμα ή ουρλιαχτό, αύξηση του καρδιακού ρυθμού ή της αναπνοής (ταχύπνοια), εφίδρωση ή έξαψη του δέρματος. Το άτομο μπορεί να φαίνεται πως είναι ξύπνιο, αλλά πρακτικά είναι σε σύγχυση και αδυνατεί να επικοινωνήσει με το περιβάλλον του. Ο  νυχτερινός τρόμος διαρκεί λίγα λεπτά και το άτομο δεν συγκρατεί στην μνήμη του τα γεγονότα το επόμενο πρωί. Είναι αρκετά συχνός σε παιδιά νηπιακής και παιδικής ηλικίας ενώ απαντάται στο  3% των ενηλίκων, με συνήθως οικογενή κατανομή.

​

• Διαταραχή συμπεριφοράς του ύπνου REM (RBD): Οι άνθρωποι με διαταραχή συμπεριφοράς του ύπνου REM, παρουσιάζουν παθολογική εκδραμάτιση/εξωτερίκευση  των ονείρων τους που συχνά έχουν συχνά έχουν  βίαιου ή δυσάρεστο χαρακτήρα. Στους ανθρώπους με RBD, καταργείται αυτή η φυσιολογική μυϊκή ατονία παρατηρείται στον ύπνο REM και καταγράφεται κινητικότητα σε αυτό το στάδιο του ύπνου. Η διαταραχή αυτή εμφανίζεται κυρίως σε άνδρες ηλικίας > 50 ετών . Η εμφάνιση RBD, αποτελεί κάποιες φορές πρόδρομο σημείο αρκετών σοβαρών νευρολογικών διαταραχών

​

​

​